Soru: Astım hastalarının kullandığı ilaçlar orucu bozar mı?

FETVA

            Astım, solunum yollarını tıkayan ve nefes almayı zorlaştıran kronik bir hastalıktır. Astımda; alerjik reaksiyonlara neden olan maddeler anlamında kullanılan alerjenler, duman, soğuk hava veya egzersiz gibi etkenlere yanıt olarak, hava yolu etrafındaki düz kaslar kasılır ve mukus adı verilen yapışkan salgının üretimi artar. Bu durum hava yolunun daralmasına neden olur. Ağız yoluyla alınan ilaç ise kasları gevşeterek kişinin rahat nefes almasını sağlar. Bu ilaçlar sıvı veya toz olarak farklılık göstermektedir.

            Fukaha, ağız ve burun gibi doğal menfezlerden vücuda giren ve cevf olarak tabir edilen boğaz, mide ya da bağırsaklara ulaşan maddelerin az veya çok, katı veya sıvı, tedavi veya gıda amaçlı olması fark etmeksizin orucu bozacağını ifade etmektedir.[1] Buna göre astım hastalarının kullanmış olduğu ilaçlar bir şekilde cevfe ulaşan maddeler olduğundan orucu bozar.

            Gün içerisinde ilaç kullanmadan nefes alamayacak olan astım hastaları oruç tutmayabilir. Zira Allah Teala oruç tutamayacak kadar hasta olanların oruç tutmama ruhsatına sahip olduklarını beyan etmektedir.[2] Ancak bu konumdaki hastalar iyileştikleri takdirde tutamadıkları günler sayısınca kaza etmekle mükelleftirler. İyileşme umudu olmayan hastalar ise tutamadığı her gün için fidye ödemekle (bir fakirin bir günlük yiyeceğini karşılamak veya bunu karşılayacak miktarı ona nakit olarak vermekle) yükümlüdür.[3]

[1] Bkz. Alâuddîn Ebu Bekir b. Mes’ûd el-Kâsânî, Bedâiu’s-Senâi’ fî Tertîbi’Şerâi’ (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2010), 2/603; Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed el-Hatîb eş-Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc İlâ Ma’rifeti Me’ânî Elfâzi’l-Minhâc (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2011), 1/572.

[2] Bkz. Bakara, 2/184.

[3] Bkz. Burhanuddîn el-Merğînânî, el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedî (Karaçî: Mektebtu’l-Büşrâ, 2021), 1/308,352.