Soru: Nafile namaz cemaatle kılınabilir mi?
FETVA
Nafile ibadetler münferiden ve gizli olarak yapılır. Bundan dolayı nafile bir namazı umumi davet yapıp cemaatle kılmak mekruh; münferit kılmak ise müstehaptır.
Hanefilere göre cemaatle kılınması meşru olan tek nafile namaz, teravih namazıdır.[1] Şafiîler ise küsuf, husuf ve yağmur duası namazının da cemaatle kılınmasının müstahab olduğunu ifade etmişlerdir.[2]
Hanefi ve Şafiî fukahası, mezkur namazlar dışındaki nafileleri cemaatle kılmanın müstehap olmadığını, münferiden kılmanın evla olduğunu ifade etmişlerdir. Hanefiler ziyade olarak; umumî davet yapmamak[3] ve adet haline getirmemek şartlarını koşmuşlar, bu şartlar yerine geldiği taktirde cemaatle nafile namaz kılmakta bir kerahat olmadığını ifade etmişlerdir.[4] Nitekim Efendimiz ﷺ de zaman zaman nafile bir namazı cemaatle kılmıştır. [5]
Maliki fukahası ise, normal şartlar altında nafile namazın cemaatle kılınabileceğini, ancak insanların, cemaati görüp de kılınan namazı farz bir ibadet olarak telakki etme tehlikesine binaen çok fazla kalabalık oluşturmadan nafilenin kılınması gerektiğini ifade etmiştir.[6]
Buna göre umumî davet yaparak cemaatle nafile namaz kılmak mekruhtur. Adet haline getirmemek ve umuma çağrıda bulunmamak şartıyla birkaç kişinin cemaatle nafile namaz kılması mekruh olmamakla birlikte evlâ olan nafile namazı münferit olarak eda etmektir. Ancak cemaatle kılınması sünnetle sabit olan teravih namazı bundan müstesnadır. Teravih namazını cemaatle kılmak ise sünnet olduğu gibi Ramazan ayına özel olarak vitir namazları da cemaatle kılınabilir.
[1] Zeynuddin Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkâdir er-Râzi, Tuhfetu’l-Mulûk (Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1997), s. 79.
[2] Ebu Zekeriyya Muhyiddîn b. Şeref en-Nevevî, el-Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb (Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, 2014), 3/279.
[3] Hanefiler davetin umumi olup olmamasını sayıyı esas alarak belirlemişlerdir. Buna göre cemaatin dört ve daha fazla kişi olması halinde umumi davet gerçekleşmiş ve kerahat tehakkuk etmiş olur. Cemaatin sayısının bir veya iki kişi olması halinde ise ittifakla kerahet olmazken üç kişi olması durumunda kerahet oluşup oluşmayacağı hususunda ihtilaf edilmiştir.
[4] Muhammed Emin İbn Abidin, Raddu’l-Muhtâr ala’d-Durri’l-Muhtâr (Beyrut: Dâru’l-Marife, 2015), 2/604.
[5] Bkz. Buhari, Salât, 19 (Hadis N0: 380); Buhari, Salât, 46 (Hadis No: 425).
[6] Şihabuddîn Ahmed. İdris el-Karâfî, ez-Zehîra (Tunus: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2012), 2/403.
