Soru: ظ – ذ gibi harflerin mahrecini (çıkış noktasını) bilmeyen kimseler imam olabilir mi?

FETVA

Tercih edilen görüşe göre kasıt olmadığı sürece ظ ve ض, ص  ve س, ط ve ت gibi aralarının ayrılması güç harflerin birbirleri yerine okunması durumunda namaz bozulmaz.[1] Bununla birlikte müslüman alanında uzman olan birinden tecvid ilmi tahsil etmeli, harflerin doğru telaffuzunu mutlak öğrenmelidir. Zira bu ilmin önde gelenlerinden olan el-Cezerî, tecvidi öğrenmeden Kur’an okuyanın günahkar olduğunu belirtmiştir.[2] İmam el-Kerderî bu konu hakkında “Harflerden bazılarını gereği gibi telaffuz edemeyen kişi bu noktada mazur değildir. Mutlaka doğru şekilde telaffuz etmek için çalışmalıdır. Şayet kişi bazı harfleri hiçbir şekilde telaffuz edemiyor, namazdaki kıraat için telaffuz edemediği o harflerin olmadığı bir ayet de bulamıyorsa, bu halde ayetlerle kıldığı namaz geçerli olmakla beraber imam olması caiz değildir.” demiştir.[3] İmam Saffâr ise harflerin telaffuzu noktasında yapılan hataların namazı bozmayacağını, bu noktada yapılan hataların umûmü’l-belvâ (mükelleflerin kaçınmakta zorluk çektiği şeyler) bağlamında değerlendirilmesi gerektiğini beyan etmiştir.[4] O halde imam olacak kişi Allah Rasulü’nün ﷺ buyurduğu üzere[5] cemaatin namaz ve kıraat ahkamını bilme açısından en önde olmalıdır.[6] Bununla beraber çıkış yeri aynı olan harfleri istemeden birbirleri ile değiştirerek okuyan kimsenin kıldırdığı namaz geçerlidir.[7]

[1] Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî İbnü’l-Hümâm, Zâdü’l-faḳīr (Beyrut – Lübnan: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2013), 141; İbrâhîm b. Muhammed b. İbrâhîm el-Halebî, Ġunyetü’l-mütemellî fî şerḥi Münyeti’l-muṣallî (Ârif Efendi Matbaası, 1325), 476; Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī İbn Âbidîn, Reddü’l-muḥtâr ʿale’d-dürri’l-muḫtâr (Beyrut: Darul Fikr, 1992).

[2] Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf el-Cezerî, Muḳaddimetü’l-Cezerî fîmâ yecibü ʿale’l-ḳāriʾi en yaʿlemehû (Dar’ül-muğnî li’n-neşri ve’t tevzi, 2001), 11.

[3] Heyet, el-Fetâva’l-Hindiyye (Daru’l-Fikr, 1310), 1/79.

[4] İbn Âbidîn, Reddü’l-muḥtâr ʿale’d-dürri’l-muḫtâr, 1/633.

[5] Müslim, Mesâcid ve Mevziu’s Salat, 290 (Hadis No:673)

[6] Ahmet Şebbir Osmanî – Muhammed Taki Osmani, Fethü’l-Mülhim bi Şerhi Sahîhi’l-İmâm Müslim (Dimeşk: Daru’l-Kalem, 2006), 4/335.

[7] Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz el-Buhârî el-Mergīnânî Burhânü’ş-Şerîa, el-Muḥîṭü’l-Burhânî (Beyrut – Lübnan: Darul Kütübil İlmiyye, 2004), 1/319.